Crkva Svete Sofije (Aja Sofija); cena ulaznice, radno vreme, kako stići, šta videti?
Crkva Svete Sofije, takođe poznata kao Aja Sofija (što na grčkom znači “Sveta Mudrost”), jedno je od najvažnijih remek-dela u istoriji arhitekture i jedna od najposećenijih turističkih atrakcija na svetu. Crkva Svete Sofije je prva katedrala na svetu i nalazi se u Istanbulu, Turska. Ona je takođe prva crkva sa velikom kupolom na nekružnom tlocrtu. Izgrađena 537. godine n. e., Crkva Svete Sofije je bila simbol Rimskog carstva, Vizantije, Osmanskog carstva i moderne Republike Turske tokom više od 1500 godina. Do 1453. godine služila je kao pravoslavna crkva i ekumenska patrijaršija Konstantinopolja, a zatim je, tokom pet vekova, bila Carska džamija Osmanskog carstva.
Ulaznice; cena, redovi i vreme čekanja
Možete kupiti ulaznice na blagajnama koje se nalaze na strani Crkve Svete Sofije (Aja Sofije) okrenutoj prema moru. Glavni ulaz je rezervisan isključivo za muslimanske posetioce koji žele da se mole unutra. Cena ulaznice za odrasle je 25 €. Obično su redovi na blagajnama Crkve Svete Sofije (Aja Sofije) dugi, posebno vikendom i kada su u gradu kruzeri; vreme čekanja može dostići 1-2 sata.
- Brza ulaznica za Palatu Topkapi + audio vodič
- Obilazak sa vodičem kroz Palatu Topkapi + Aja Sofija + Bazilika Cisterna
ZAHTEVAJTE LICENCIRANOG VODIČA ∇
Molimo vas da u poruci navedete svoje ime, mobilni telefon, e-poštu, datume i broj osoba.
Cena ulaznice za Crkvu Svete Sofije (Aja Sofiju)
Od septembra 2024. godine cena ulaznice za Crkvu Svete Sofije (Aja Sofiju) iznosi 25 €. Ulaznicu možete platiti i u turskim lirama ili kreditnom karticom. Ovom ulaznicom možete posetiti galeriju Crkve Svete Sofije (Aja Sofije) (gornji sprat), sa koje se pruža pogled na celu građevinu odozgo. Prizemlje je rezervisano za molitve, a muslimani koji dolaze na molitvu mogu besplatno ući u taj deo. Za građane Republike Turske cena za posetu gornjoj galeriji je 800 turskih lira.
Dani i radno vreme
Koje je radno vreme džamije Svete Sofije (Aja Sofije)? U 2024. godini muzejski deo (gornji sprat) Džamije Svete Sofije (Aja Sofije) otvoren je za lokalne i strane turiste svakog dana u nedelji od 09:00 do 19:30. Međutim, deo za molitvu je otvoren 24 sata dnevno, svakog dana u nedelji.
Ulaznice bez čekanja za Crkvu Svete Sofije (Aja Sofiju)
Ako želite da uđete u Crkvu Svete Sofije (Aja Sofiju) bez dugog čekanja u redu, možete kupiti ulaznicu bez čekanja ovde, uz malu dodatnu naknadu. Samo pokažite QR kod poslat na vaš telefon na ulazu.
Gde se nalazi Crkva Svete Sofije (Aja Sofija) i kako stići tamo?
Adresa: Crkva Svete Sofije (Aja Sofija) (Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi), Trg Sultanahmet (Sultanahmet Meydanı), 34122 Fatih/Istanbul, Turska. Telefon: +90.0212 522 17 50.
Kako stići: Crkva Svete Sofije (Aja Sofija) nalazi se na istorijskom poluostrvu Istanbula u okrugu Sultanahmet. Do Crkve Svete Sofije (Aja Sofije) možete stići tramvajskom linijom T1 (stanice Gülhane ili Sultanahmet) ili metroom Marmaray (stanica Sirkeci). Pešačenje traje 10 minuta od Gülhane, 2 minuta od Sultanahmeta i 15 minuta od stanice Sirkeci.
Kratka istorija Crkve Svete Sofije (Aja Sofije)
Crkva Svete Sofije (Aja Sofija), izgrađena tri puta na istom mestu, najveća je crkva koju je izgradilo Istočno Rimsko Carstvo u Konstantinopolju (današnji Istanbul). Poslednja verzija, poznata po svojoj veličanstvenosti, je ona koja postoji danas.
Prva crkva (360. godine n. e.): Prva Crkva Svete Sofije, poznata kao Megale Ekklesia, izgrađena je 360. godine n. e. za vreme vladavine cara Konstantina. Ova prvobitna građevina sa drvenim krovom i bazilikalnim planom uništena je tokom građanskog ustanka 404. godine n. e., izazvanog sukobima između carice Evdoksije i patrijarha Jovana Hrizostoma. Iako od prve crkve nije ostalo nikakvih ostataka, veruje se da cigle sa natpisom „Megale Ekklesia“, koje se čuvaju u muzeju, potiču od ove originalne građevine. Mozaik sa prikazom patrijarha Jovana Hrizostoma može se videti na severnom timpanu sadašnje Crkve Svete Sofije (Aja Sofije).
Druga crkva (415. godine n. e.): Druga crkva, izgrađena po naređenju cara Teodosija II, obnovljena je 415. godine n. e.. Ova zgrada, poznata po svom bazilikalnom planu sa pet brodova, drvenim krovom i velikim ulazom, uništena je tokom Nikejskih pobuna, velikog ustanka protiv cara Justinijana 13. januara 532. godine n. e.. Neki delovi ove strukture su preživeli, uključujući mermerne stepenice, baze stubova i reljefe sa likovima jagnjadi koji simbolizuju apostole, kao i frizove sa monumentalnih vrata zgrade (propylon).
Sadašnja Aja Sofija (537. godine n. e.): Sadašnja Aja Sofija, značajno arhitektonsko čudo, sagrađena je po naređenju cara Justinijana I. Građevinu su nadgledala dva istaknuta arhitekta tog vremena, Isidor iz Mileta i Antemije iz Trala. Prema istoričaru Prokopiju, izgradnja je počela 23. februara 532. godine n. e., a zgrada je, začudo, završena za samo pet godina i otvorena 27. decembra 537. godine n. e..
Istorijski izvori beleže da je, prilikom otvaranja Crkve Svete Sofije (Aja Sofije), car Justinijan ušao u veličanstvenu građevinu i navodno uskliknuo: „Hvala Bogu što mi je dao priliku da stvorim takvo mesto za obožavanje.“. Takođe se kaže da je izjavio: „Solomone, nadmašio sam te,“ aludirajući na čuveni Solomonov Hram u Jerusalimu. Ove izjave odražavaju i njegov ponos zbog postizanja takvog arhitektonskog dostignuća i verski značaj zgrade.
Više informacija
Crkva Svete Sofije (Aja Sofija) priznata je kao jedna od najstarijih katedrala i ostala je najveća na svetu skoro milenijum nakon njene izgradnje. Služeći kao sveto mesto vekovima, njen značaj je trajao čak i nakon što je Mehmed Osvajač osvojio Konstantinopolj. Funkcionisala je kao crkva 916 godina i kao džamija 482 godine, osim u periodu između 1204. i 1261. godine, kada su krstaši tokom Latinskog carstva pretvorili u katoličku katedralu. Mehmed Osvajač, poznat po svom poštovanju prema različitim religijama i kulturama, obezbedio je očuvanje Crkve Svete Sofije (Aja Sofije) i drugih vizantijskih građevina. Iako je dodao minaret i islamske elemente, takođe je sačuvao dragocene vizantijske mozaike i ojačao strukturu kako bi bolje odolela zemljotresima.
U 16. i 17. veku dodati su mihrab, minber i dve lože za mujezina i sultana (maksure). Tokom osmanskog perioda, Crkva Svete Sofije (Aja Sofija) je pretvorena u kompleks, uključujući četiri minareta, medresu, školu, fontane, sunčane satove i odeljenje za čuvare izgrađeno izvan zgrade u različitim periodima.
Aja Sofija je pretvorena u muzej 1935. godine po naređenju Mustafe Kemala Atatürka (osnivača moderne Turske) i odlukom Saveta ministara.
Unutrašnja dekoracija
Car Justinijan I je želeo da Crkva Svete Sofije (Aja Sofija) postane simbol neuporedive veličine i sjaja. Da bi to postigao, naredio je da se prikupe najbolji arhitektonski elementi iz celog njegovog carstva za njenu izgradnju. Stubovi i mermeri korišćeni u Crkvi Svete Sofije (Aja Sofiji) dovedeni su iz ruševina drevnih gradova širom Anadolije i Sirije, uključujući poznate lokalitete kao što su Aspendos, Efes, Baalbek i Tarsus. Beli mermeri su doneti sa ostrva Mramor (Prokonnesos), zeleni porfir sa ostrva Evbeja, roze mermeri iz Afjona i žuti mermeri iz Severne Afrike.
Komadi mermera u boji pažljivo su rezani u simetrične oblike za zidne obloge, što je dodatno obogatilo unutrašnji dekor. Takođe, zeleni stubovi iz Hrama Artemide u Efesu i osam porfirskih stubova iz Egipta integrisani su u brodove i ispod polukupola. Crkva Svete Sofije (Aja Sofija) ima ukupno 104 stuba, od kojih je 40 u donjoj galeriji i 64 u gornjoj galeriji, svaki doprinosi veličanstvenosti i arhitektonskoj lepoti građevine.
Šta videti unutar Crkve Svete Sofije (Aja Sofije)
Kupola
Najvažnija inovacija u arhitekturi Crkve Svete Sofije (Aja Sofije) su njene dimenzije. Zgrada je veća nego što je to uobičajeno za crkvu, a kupola dominira strukturom, poznata po svojoj veličini i visini od tla.
U izgradnji Crkve Svete Sofije (Aja Sofije) uglavnom su korišćeni mermer, kamen i cigla. Da bi se povećala otpornost zgrade na zemljotrese, korišćene su specijalno izrađene lagane i jake cigle od zemlje sa Rodosa, kako bi se sprečilo njeno urušavanje tokom seizmičkih događaja.
Mozaici i freske
Crkva Svete Sofije (Aja Sofija) je poznata po svojim izuzetnim mozaicima, stvorenim u različitim periodima, koji značajno doprinose njenoj estetskoj i istorijskoj vrednosti. Među ovim mozaicima, najvažniji i najstariji primerci nalaze se u oblasti narteksa. Ovi rani mozaici su posebno značajni zbog svojih anikonskih (nefigurativnih) dizajna, karakterističnih za rani vizantijski period. Složeni detalji i umetnost ovih mozaika odražavaju bogatu kulturnu i versku istoriju građevine.
Tokom perioda ikonoklazma Vizantijskog carstva, povezanog sa uništavanjem ikona i drugih verskih slika, smatra se da su svi figurativni mozaici unutar Crkve Svete Sofije (Aja Sofije) uklonjeni. Mozaik na svodu apside, koji predstavlja prvi figurativni mozaik stvoren u Aja Sofiji nakon završetka ovog perioda ikonoklazma 843. godine n. e., označava važnu prekretnicu u vizantijskoj umetnosti i verskoj politici.
Širom Crkve Svete Sofije (Aja Sofije) mogu se videti različiti figurativni mozaici dizajnirani u različitim periodima. Ovi mozaici su posebno istaknuti u gornjoj galeriji, timpanskom zidu, narteksu, vestibulu i svešteničkim prostorijama. Raznolikost stilova i tema ovih mozaika u različitim delovima zgrade odražava bogatu istorijsku i umetničku evoluciju Crkve Svete Sofije (Aja Sofije) kroz vekove.
Šta još videti u Muzeju Crkve Svete Sofije (Aja Sofije)
- Ruševine druge crkve
- Jedinstvena kupola i njene dekoracije
- Carska vrata, Orea Porta (Lepa vrata) i mozaici
- Anđeli serafimi
- Sultanova loža (maksure)
- Minber / loža mujezina
- Osam islamskih kaligrafskih ploča
- Stuba želja/znojenja
- Gornje galerije i mozaici (privremeno zatvoreni)
- Vizantijski kapiteli stubova u stilu korpe
- Kompozicija “Deisis” sa prikazom Jovana Krstitelja i Bogorodice dok se mole Isusu
- Nadgrobna ploča Enrika Dandola, dužda Venecije, odgovornog za razorne napade na Konstantinopolj
- Vrata Raja i Pakla
- Mozaici Hrista Pantokratora
- Mozaici koji prikazuju svece Ignacija, Lina i Ignacija Teofora
- Mozaik koji prikazuje Isusa kako kruniše cara Konstantina IX Monomaha i njegovu ženu Zoi
- Dva velika kockasta rezervoara od rozetnog mermera iz Pergama
- Vikinški natpis (privremeno zatvoren)
- Biblioteka koju je sagradio sultan Mahmud I 1739. godine
- Krstionica
- Sultanove grobnice